Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của ai?

Hiện nay, ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng đang trở thành một vấn đề quan trọng. Nó đòi hỏi sự ứng phó kịp thời không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Vì vậy, việc bảo vệ môi trường trở nên cực kỳ cần thiết. Như vậy, bạn có thắc mắc bảo vệ môi trường là gì? Có những biện pháp nào để bảo vệ môi trường một cách hiệu quả? Hãy cùng chúng tôi khám phá trong bài viết dưới đây!

Bảo vệ môi trường là gì?

Bảo vệ môi trường đồng nghĩa với việc duy trì môi trường trong tình trạng lành mạnh và tươi đẹp. Nó liên quan đến việc cải thiện môi trường và bảo đảm sự cân bằng sinh thái. Bảo vệ môi trường cũng nhằm ngăn chặn và khắc phục những hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra đối với môi trường. Đồng thời, nó cũng bao gồm việc khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý và tiết kiệm.

Môi trường không chỉ đơn thuần là một không gian sống cho con người và sinh vật. Mà còn là nguồn cung cấp các tài nguyên thiên nhiên như: rừng, khoáng sản, hệ thực vật và động vật quý hiếm, phục vụ cho cuộc sống của chúng ta.

Môi trường là nơi mà con người khai thác các nguồn tài nguyên và năng lượng. Đây là nơi đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất. Điều này bao gồm đất đai, nước, không khí, khoáng sản và các nguồn năng lượng như: ánh sáng và gió. Các sản phẩm công nghiệp, nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và văn hóa, du lịch…. Cũng đều phụ thuộc vào các tài nguyên thiên nhiên tồn tại trên Trái đất.

Vì lẽ đó, bảo vệ môi trường là một nhiệm vụ cần thiết không chỉ đối với chúng ta mà còn với tất cả mọi người. Chúng ta có thể bảo vệ môi trường bằng những hành động nhỏ nhặt. Giữ cho môi trường xanh tươi, sạch đẹp và duy trì sự cân bằng sinh thái. Chúng ta cần ngăn chặn và khắc phục những hậu quả mà con người gây ra cho môi trường và thiên nhiên.

Pháp luật Việt Nam đề ra các nguyên tắc về bảo vệ môi trường

Theo Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam năm 2020, các nguyên tắc về bảo vệ môi trường được quy định như sau:

• Bảo vệ môi trường là quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mọi cơ quan; tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân.
• Bảo vệ môi trường là điều kiện, nền tảng; yếu tố trung tâm và tiên quyết cho phát triển kinh tế-xã hội bền vững. Các hoạt động bảo vệ môi trường phải kết hợp với phát triển kinh tế; quản lý tài nguyên và được đánh giá trong quá trình thực hiện các hoạt động phát triển.
• Bảo vệ môi trường phải đảm bảo sự hài hòa với an sinh xã hội, quyền trẻ em; bình đẳng giới và quyền sống trong môi trường trong lành.
• Hoạt động bảo vệ phải được tiến hành thường xuyên, công khai, minh bạch. Ưu tiên phòng ngừa ô nhiễm, sự cố, suy thoái môi trường, quản lý rủi ro môi trường. Giảm thiểu phát sinh và chất thải, tăng cường tái sử dụng. Và tái chế chất thải để khai thác giá trị tài nguyên từ chất thải.
• Bảo vệ môi trường phải phù hợp với quy luật, đặc điểm tự nhiên, văn hóa; lịch sử, cơ chế thị trường và trình độ phát triển kinh tế-xã hội. Đồng thời, nó cũng thúc đẩy phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
• Các cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân hưởng lợi từ môi trường có nghĩa vụ đóng góp tài chính cho hoạt động bảo vệ môi trường. Các cá nhân, hộ gia đình, tổ chức gây ô nhiễm; gây sự cố và suy thoái môi trường phải chi trả, bồi thường thiệt hại; khắc phục, xử lý và chịu trách nhiệm khác theo quy định của pháp luật.
• Hoạt động bảo vệ môi trường phải đảm bảo không gây tổn hại cho chủ quyền; an ninh và lợi ích quốc gia. Đồng thời, liên kết với bảo vệ môi trường ở cấp khu vực và toàn cầu.
• Những nguyên tắc này được đề ra nhằm đảm bảo việc bảo vệ môi trường. Và thúc đẩy sự phát triển bền vững trong cả nền kinh tế-xã hội.

Vai trò quan trọng của bảo vệ môi trường

Môi trường đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người và các sinh vật khác. Nó không chỉ cung cấp các tài nguyên thiên nhiên quan trọng như: rừng, khoáng sản, động và thực vật quý hiếm. Mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và trạng thái tồn tại của chúng ta.

Hiện nay, môi trường đang chịu sự ô nhiễm nghiêm trọng. Ô nhiễm không khí, nguồn nước và đất đang đe dọa cuộc sống của con người. Các tác động khác như biến đổi khí hậu; tình trạng sóng thần và động đất ngày càng trở nên thường xuyên và nghiêm trọng.

Ở các nước đang phát triển như Việt Nam, việc khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách không bền vững đã làm cạn kiệt nguồn tài nguyên. Nó gây tổn hại lớn đến môi trường. Điều này dẫn đến cuộc sống của con người ngày càng khó khăn hơn.

Trách nhiệm của mỗi cá nhân trên thế giới, bao gồm cả ở Việt Nam, là bảo vệ môi trường. Chúng ta cần thực hiện các biện pháp khoa học, tạo ra sự tác động tích cực trong cộng đồng. Và đầu tư vào các hoạt động bảo vệ môi trường. Chỉ thông qua những nỗ lực này, chúng ta mới có thể đảm bảo một môi trường bền vững và cuộc sống tốt đẹp cho tương lai.

>>> Bạn có thể tham khảo thêm bài viết: Vai trò của tầng ozon

Tại sao cần phải bảo vệ môi trường?

Luật bảo vệ môi trường đã quy định rõ trong khoản 3 Điều 12 rằng ô nhiễm môi trường là sự biến đổi tính chất vật lý; hóa học, sinh học của thành phần môi trường; không tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn môi trường. Gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên.

Môi trường đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Tự bảo vệ môi trường xung quanh, giữ cho nó luôn sạch đẹp và trong lành cũng là cách để chăm sóc và bảo vệ bản thân chúng ta.

Hạn chế ô nhiễm môi trường

Việc không bảo vệ môi trường một cách đúng cách sẽ dẫn đến tình trạng ô nhiễm ngày càng trầm trọng. Dưới đây là những lý do tại sao chúng ta cần bảo vệ môi trường:

• Ô nhiễm môi trường, đặc biệt là không khí. Gây ra sự hiện diện của khói bụi, khí thải từ phương tiện giao thông, công nghiệp và mùi hôi. Hít thở không khí ô nhiễm này khiến chúng ta cảm thấy không thoải mái. Có thể gây nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như: đau đầu, chóng mặt và các vấn đề hô hấp.
• Sẽ làm suy giảm nguồn nước sạch để phục vụ cho cuộc sống hàng ngày. Sử dụng nguồn nước ô nhiễm có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như: bệnh da liễu, dịch tả và tiêu chảy.
• Ô nhiễm môi trường đất có thể xảy ra khi sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu trong nông nghiệp. Các loại thực phẩm được trồng trong đất ô nhiễm có thể chứa hóa chất và thuốc trừ sâu. Nó sẽ gây ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính, suy nhược hệ thần kinh. Hoặc tích tụ chất độc trong cơ thể con người.

Bảo vệ hệ sinh thái

Ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến hệ sinh thái nói chung

Môi trường bị ô nhiễm gây ra sự mất cân bằng trong hệ sinh thái trên Trái đất. Đe dọa sự tồn tại của nhiều loài sinh vật, động vật và thực vật. Sự phá vỡ này ảnh hưởng đến sự hài hòa tự nhiên gây suy giảm đáng kể về đa dạng sinh học.

Tránh gây nên thiệt hại kinh tế

Ô nhiễm môi trường không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe con người như: đã đề cập ở trên, mà còn có tác động đến sự phát triển kinh tế xã hội. Cụ thể:

• Thiệt hại kinh tế do tăng chi phí chăm sóc sức khỏe: Ô nhiễm môi trường gây ra các vấn đề sức khỏe nguy hiểm, dẫn đến tăng chi phí điều trị và chăm sóc sức khỏe. Điều này gây áp lực tài chính lên cá nhân và hệ thống chăm sóc sức khỏe.
• Thiệt hại kinh tế do ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp: Ô nhiễm môi trường có thể làm suy giảm hiệu suất nông nghiệp và làm giảm sản lượng cây trồng và chất lượng sản phẩm. Điều này gây tổn thất kinh tế cho ngành nông nghiệp và gây ra khó khăn cho người nông dân.
• Thiệt hại kinh tế đối với ngành du lịch: Môi trường bị ô nhiễm có thể làm suy giảm nét đẹp tự nhiên và tài nguyên du lịch. Điều này ảnh hưởng đến ngành du lịch, gây thiệt hại cho nền kinh tế và doanh thu từ du lịch.
• Thiệt hại kinh tế do tăng chi phí cải thiện môi trường: Đối mặt với ô nhiễm môi trường, các biện pháp cải thiện môi trường yêu cầu đầu tư tài chính đáng kể. Các khoản đầu tư này tăng chi phí và gây áp lực lên nền kinh tế và ngân sách quốc gia.
• Thiệt hại kinh tế do xung đột môi trường: Trong một số trường hợp, việc bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế có thể xung đột lẫn nhau. Các vấn đề liên quan đến sự phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường có thể dẫn đến xung đột xã hội và gây thiệt hại kinh tế.

Biểu hiện ô nhiễm môi trường

Ô nhiễm không khí

Đôi khi, ô nhiễm không khí có thể được nhìn thấy. Ví dụ, ta có thể thấy khói đen bốc lên từ ống xả của xe tải lớn hoặc nhà máy. Tuy nhiên, thường thì ô nhiễm không khí là vô hình.

Ô nhiễm không khí có thể gây nguy hiểm, ngay cả khi các chất ô nhiễm không thể nhìn thấy. Nó có thể gây kích ứng mắt và khó thở. Ngoài ra, nó cũng tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.

Có nhiều trường hợp ô nhiễm không khí gây nên tử vong nhanh chóng. Ví dụ, vào năm 1984, một vụ tai nạn xảy ra tại một nhà máy chế biến thuốc trừ sâu ở Bhopal, Ấn Độ, đã khiến một loại khí độc phóng vào không khí. Tổng cộng có ít nhất 8.000 người thiệt mạng trong vòng vài ngày. Hàng trăm ngàn người khác bị ảnh hưởng vĩnh viễn.

Hầu hết các nguồn gây ô nhiễm không khí không phải là tự nhiên. Chúng bắt nguồn từ việc đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí tự nhiên. Khi xăng được đốt để cung cấp năng lượng cho xe ô tô và xe tải. Nó tạo ra carbon monoxide, một loại khí không màu, không mùi. Khí này gây hại khi nồng độ cao. Giao thông đô thị tạo ra lượng carbon monoxide đáng kể.

Ô nhiễm nguồn nước

Một số nguồn nước bị ô nhiễm có những dấu hiệu rõ ràng như: màu nước bùn, mùi hôi khó chịu và sự hiện diện của rác thải trôi nổi. Tuy nhiên, cũng có những nguồn nước trông sạch sẽ nhưng lại chứa các hợp chất độc hại mà không thể nhìn thấy hoặc ngửi thấy. Chúng gây ra sự ô nhiễm nghiêm trọng.

Nguồn nước bị ô nhiễm không an toàn để uống và sử dụng. Những người tiếp xúc với nước ô nhiễm hoặc sử dụng nó có thể gặp nguy hiểm về sức khỏe. Do tiếp xúc với các chất độc hại, và có thể mắc các bệnh sau một thời gian dài. Ngoài ra, những người uống nước ô nhiễm cũng có nguy cơ mắc các bệnh do vi khuẩn; các sinh vật thủy sinh nhỏ gây ra.

Đôi khi, ô nhiễm nước gây hại cho con người một cách gián tiếp. Họ có thể mắc bệnh do ăn các sinh vật sống trong nước bị ô nhiễm; vì những sinh vật này chứa quá nhiều chất ô nhiễm trong cơ thể của chúng.

Ô nhiễm đất

Nhiều chất ô nhiễm tương tự cũng gây hại cho đất như ô nhiễm nước. Việc khai thác quá mức đôi khi dẫn đến sự nhiễm các chất hóa học nguy hiểm trong đất.

Thuốc trừ sâu và phân bón từ ruộng nông nghiệp thường bị gió thổi xa và lan tỏa khắp nơi. Chúng có thể gây hại cho cây trồng, động vật và đôi khi cả con người. Một số loại cây trồng và rau quả hấp thụ thuốc trừ sâu, khi con người tiêu thụ chúng, thuốc trừ sâu sẽ nhập vào cơ thể và gây nguy hiểm, trong đó có nguy cơ gây ung thư và các bệnh khác.

Rác cũng là một dạng ô nhiễm đất phổ biến. Trên khắp thế giới, giấy, lon, chai thủy tinh, sản phẩm nhựa, xe hơi và các thiết bị cũ chiếm diện tích đất lớn. Chất thải này gây hại cho cây trồng và sản xuất thực phẩm. Động vật có thể chết nếu ăn nhầm rác nhựa.

Rác thải thường chứa các chất ô nhiễm nguy hiểm như dầu, hóa chất và mực in. Những chất ô nhiễm này có thể xâm nhập vào đất và gây hại cho cây trồng, động vật và con người.

Ngoài ra, còn có các dạng ô nhiễm khác như ô nhiễm tiếng ồn và ô nhiễm ánh sáng, thường thấy ở các thành phố lớn.

>>> Bạn có thể tham khảo thêm bài viết: Hệ thống điện quốc gia

Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của ai?

Chỉ có nhận thức đúng và suy nghĩ đúng, chúng ta mới có thể hành động đúng, và mỗi hành động nhỏ sẽ đóng góp một phần quan trọng vào việc xây dựng một cuộc sống văn minh, có trách nhiệm với môi trường.

Đối với cá nhân:

• Tiết kiệm năng lượng và tài nguyên: Chúng ta nên tiết kiệm điện và nước không chỉ tại cơ quan mà còn ở gia đình. Sử dụng bóng đèn tiết kiệm năng lượng, tắt đèn và quạt khi không sử dụng, tránh lãng phí điện. Ngoài ra, hạn chế rò rỉ nước và sử dụng nước một cách tiết kiệm.
• Quản lý rác thải: Tránh sử dụng túi nilon, ưu tiên các loại túi thân thiện với môi trường. Tại nhà, chúng ta nên phân loại rác và bán phế liệu như chai nhựa, giấy, túi nilon để tái sử dụng và giảm thiểu lượng rác thải. Tại cơ quan, hạn chế sử dụng giấy, đọc kỹ tài liệu trước khi in và tận dụng giấy một mặt. Khi đi ra ngoài, hãy tìm thùng rác để vứt rác và khi đi chơi, dạo biển, hãy đảm bảo thu dọn rác sạch sẽ và vứt đúng nơi quy định. Tránh vứt rác xuống sông, đường phố hoặc vịnh biển.
• Bảo vệ cây xanh: Không bẻ cành hoặc phá cây xanh. Hãy trồng và chăm sóc cây xanh ở gia đình và cơ quan. Chúng ta nên lên án và chỉ trích những trường hợp phá hoại và không đề cao giữ gìn cây xanh trong các khu vực công cộng.
• Vận hành giao thông: Hạn chế việc sử dụng xe máy khi không cần thiết, thay vào đó, sử dụng các phương tiện công cộng hoặc đi bộ, xe đạp để giảm ô nhiễm không khí.
• Bảo vệ môi trường nước: Hạn chế việc vứt rác và xác động vật vào các con sông, ao, hồ và bờ biển. Hãy giữ sạch và bảo vệ nguồn nước để đảm bảo môi trường sống của các loài sinh vật trong nước.

Đối với phong trào thanh niên:

Thanh niên đóng vai trò tiên phong và đi đầu trong mọi phong trào và hoạt động. Chúng ta, thanh niên, hãy cùng nhau kêu gọi mọi người cùng chung tay giữ gìn vệ sinh chung, bảo vệ môi trường và sự sống của chúng ta. Cụ thể, trong các ngày kỷ niệm quan trọng như Ngày Thanh niên Việt Nam (26/3) và Ngày Môi trường Thế giới (5/6), chúng ta, thanh niên, có thể tổ chức và tham gia vào phong trào dọn vệ sinh lòng đường, hè phố, trồng và chăm sóc cây xanh, đồng thời tuyên truyền cho mọi người dân cùng tham gia thực hiện.

Đối với các hội đoàn thể và cơ quan chính quyền:

Hội phụ nữ, hội nông dân và các cơ quan ban ngành cần quan tâm và hướng dẫn về vấn đề môi trường. Trong các buổi họp, chúng ta cần thường xuyên đề cập đến các thông tin về bảo vệ môi trường. Đồng thời, chúng ta cần tập trung vào việc tuyên dương và khen thưởng những gia đình và cá nhân đã đóng góp tích cực trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường chung. Ngoài ra, chúng ta cũng cần lên án và chỉ trích những trường hợp gây hại đến môi trường, như vứt rác bừa bãi, không tham gia đóng phí vệ sinh môi trường, phá hoại cây xanh. Đồng thời, cần xem xét về việc công nhận gia đình văn hóa hàng năm tại từng địa phương.

Đó là những việc nhỏ và đơn giản mà bất kỳ ai cũng có thể thực hiện. Hi vọng rằng bằng bài viết này, mọi người và mọi nhà cùng nhau chung tay thực hiện để góp phần xây dựng một cuộc sống văn minh hơn, một đô thị xanh, sạch và đẹp hơn.

Những biện pháp bảo vệ môi trường hiệu quả

Tăng cường trồng cây xanh, bảo vệ rừng và duy trì cây xanh

Cây xanh đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ khí carbon dioxide, ngăn xói mòn đất và tạo ra môi trường sống cho sinh vật. Ở mức quốc gia, chúng ta cần tập trung vào bảo vệ rừng và trồng cây để bao phủ các khu vực trống trải.

Chúng ta cũng cần chú trọng bảo vệ cây xanh trong không gian công cộng, nơi sinh sống và làm việc. Bạn có thể trồng cây xanh quanh nhà để tạo bóng mát, trồng cây cảnh trong nhà hoặc trồng rau xanh để sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày.

Hạn chế việc sử dụng hóa chất và thúc đẩy sử dụng các sản phẩm từ thiên nhiên

Việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và các hóa chất khác trong cuộc sống hàng ngày có thể gây hại cho sức khỏe và môi trường. Hãy ưu tiên sử dụng dụng cụ và chất liệu có nguồn gốc từ thiên nhiên để bảo vệ sức khỏe và môi trường.

Sử dụng năng lượng sạch và tiết kiệm điện năng

Chúng ta nên thúc đẩy sử dụng các nguồn năng lượng sạch như gió và ánh nắng mặt trời, vì chúng có thể tái tạo và không gây khí thải độc hại cho môi trường. Đồng thời, việc sử dụng năng lượng sạch cũng giúp tiết kiệm điện năng.

Giảm việc sử dụng túi ni lông

Hãy nhớ rằng một chiếc túi ni lông mất hàng trăm năm để phân hủy. Sự phổ biến của túi ni lông đã gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng. Để sản xuất 100 triệu túi nhựa, cần sử dụng lượng dầu khổng lồ và phát thải khí thải gây hại cho môi trường. Thay vì túi ni lông, hãy sử dụng giỏ đi chợ, túi giấy hoặc các vật liệu tự nhiên như lá cây.

Tái chế rác thải

Tái chế rác thải không chỉ là giải pháp bảo vệ môi trường và giảm lượng rác thải, mà còn tạo ra nhiều sản phẩm tái chế hữu ích. Các chất thải rắn như nhựa, nhôm, inox, sắt thường có thể tái sử dụng, tùy thuộc vào tình trạng và chất lượng. Các công ty và nhà máy thu mua phế liệu và chế tạo thành các sản phẩm có ích.

Trên đây là những thông tin liên quan đến việc bảo vệ môi trường. Qua đây ta có thể thấy trách nhiệm bảo vệ môi trường là điều rất cần thiết. Nên hãy nhớ rằng chúng ta chỉ có một hành tinh duy nhất để sống, và tương lai của nó nằm trong tay chúng ta. Bằng việc bảo vệ môi trường ngay từ bây giờ, chúng ta đang góp phần tạo ra một tương lai tươi sáng, xanh mát và bền vững cho chúng ta và cho những thế hệ tương lai. Hãy thực hiện những hành động đơn giản trong cuộc sống hàng ngày và lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường, để cùng nhau xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn cho tất cả chúng ta và cho hành tinh này.

Cập nhật vào 17-04-2024 lúc 02:31 chiều