Hướng dẫn sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy chi tiết

Hướng dẫn sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy là một phần quan trọng. Bởi chúng đảm bảo an toàn tại mọi tòa nhà. Từ cách xác định điểm mốc và lập kế hoạch thoát hiểm đến sử dụng đúng bình chữa cháy và ứng phó khi có báo cháy. Việc hiểu và áp dụng các quy trình này giúp bảo vệ tài sản và tính mạng của mọi người. Hãy cùng khám phá chi tiết cách sử dụng hệ thống PCCC để tăng cường sự an toàn. 

Quy định về việc sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy

Hiện nay, sự cố hỏa hoạn xảy ra càng nhiều, gây nên những thiệt hại lớn về người và của. Vì vậy, việc lắp đặt và sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy cho các tòa nhà, nhà máy, xí nghiệp,… là yêu cầu bắt buộc.

Việc sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy vừa giúp bảo vệ tính mạng con người và giảm thiểu thiệt hại tài sản vừa cung cấp các phương tiện xử lý cháy nổ. Bên cạnh đó, nó còn giúp phát hiện sớm nguy cơ cháy nổ và ngăn chặn nó.

Mục đích của hệ thống phòng cháy chữa cháy

Dưới đây là một số quy định về việc sử dụng hệ thống PCCC

Quy định pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật

• Các quy định pháp lý liên quan đến hệ thống phòng cháy chữa cháy (ví dụ: Luật PCCC, quy định của cơ quan chức năng).
• Tiêu chuẩn kỹ thuật và hướng dẫn về thiết kế, lắp đặt, và sử dụng hệ thống PCCC.

Trách nhiệm và nhiệm vụ của người sử dụng

• Người sử dụng phải tuân thủ các quy định và hướng dẫn sử dụng hệ thống PCCC.
• Đảm bảo an toàn và bảo dưỡng định kỳ hệ thống PCCC.

Quy trình kiểm tra và bảo dưỡng

• Kiểm tra định kỳ hiệu năng hoạt động của hệ thống PCCC.
• Bảo dưỡng và thay thế các thành phần hỏng hóc của hệ thống PCCC.

Đào tạo và tập huấn

• Đào tạo và tập huấn người sử dụng về cách sử dụng hệ thống PCCC.
• Tổ chức các buổi diễn tập và tập trận để làm quen với quy trình phòng cháy và sơ tán.

Bạn có thể tìm hiểu thêm về Hệ thống bơm phòng cháy chữa cháy

Các thành phần cơ bản của hệ thống phòng cháy chữa cháy

Bình chữa cháy

Bình chữa cháy hiện nay là thiết bị được sử dụng rất nhiều bởi sự nhỏ gọn, tính tiện lợi. Nó có thể dập tắt nguồn gốc của các đám cháy nhỏ. Hiện trên thị trường có 4 loại bình cứu hỏa thông dụng, gồm:

• Bình chữa cháy dạng bột: Dùng để dập tắt cháy các loại chất cháy như rắn, chất lỏng, và khí.
• Bình chữa cháy khí CO2: Dùng để dập tắt cháy các chất cháy không dẫn điện và không gây hại cho thiết bị điện tử.
• Bình chữa cháy dạng foam: Thích hợp cho chất cháy rắn và chất lỏng, giúp làm mát và ngăn chặn sự tái cháy.
• Bình chữa cháy nước: Sử dụng để dập tắt cháy chất rắn và chất lỏng, nhưng không thích hợp cho cháy dầu mỡ hoặc chất lỏng dẫn điện.

Tìm hiểu Đặc điểm các loại bình chữa cháy phổ biến hiện nay

Các loại bình chữa cháy – bình cứu hỏa

Để đảm bảo hiệu quả khi dùng bình chữa cháy cần tiến hành các bước sau:

• Bước 1: Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên bình chữa cháy.
• Bước 2: Kiểm tra trạng thái bình chữa cháy trước khi sử dụng.
• Bước 3: Xác định vị trí cháy và hướng tấn công cháy từ phía đằng sau hoặc bên cạnh.
• Bước 4: Mở van hoặc kích hoạt cơ chế phun chất chữa cháy theo hướng dẫn.
• Bước 5: Dùng bình chữa cháy dọc theo đường cháy hoặc điểm gần cháy, di chuyển từ dưới lên trên hoặc từ xa vào gần.
• Bước 6: Phun chất chữa cháy liên tục cho đến khi cháy được dập tắt hoàn toàn.
• Bước 7: Theo dõi tình hình và tái kiểm tra sau khi cháy được dập tắt.

Hệ thống sprinkler

Hệ thống sprinkler sử dụng các đầu phun có van tự động. Khi nhiệt độ tăng lên do cháy, van tự động sẽ mở và cho phép nước phun ra từ đầu phun. Nước từ sprinkler sẽ tạo một màn chắn để làm giảm nhiệt độ, dập tắt hoặc kiềm chế đám cháy.

Hệ thống sprinkler

Để duy trì hiệu quả hoạt động của hệ thống Sprinkler cần tiến hành kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ. Cụ thể là:

• Kiểm tra định kỳ van tự động của sprinkler.
• Xác định xem có bất kỳ đầu phun nào bị hư hỏng hoặc bị bít kín.
• Kiểm tra áp suất nước và đảm bảo rằng nó đủ để cấp nước cho hệ thống sprinkler.
• Bảo dưỡng định kỳ các đầu phun để đảm bảo chúng không bị gỉ sét, tắc nghẽn hoặc hỏng hóc.
• Kiểm tra hệ thống bơm nước (nếu có) và thực hiện bảo trì theo yêu cầu của nhà sản xuất.

Hệ thống báo cháy

Hệ thống báo cháy thường bao gồm 4 loại cảm biến:

• Cảm biến nhiệt độ: Phát hiện sự gia tăng nhiệt độ đột ngột gần nguồn cháy.
• Cảm biến khói: Phát hiện khói được tạo ra bởi đám cháy.
• Cảm biến khí: Phát hiện một số khí có mặt trong môi trường khi có sự cố cháy.
• Cảm biến áp suất: Phát hiện sự thay đổi áp suất do đám cháy gây ra.

Hệ thống báo cháy

Hệ thống báo cháy giúp mọi người có thể phát hiện sự cố hỏa hoạn. Và đây là cách xử lý khi có báo cháy:

• Khi nghe thấy âm thanh báo cháy, người sử dụng phải đảm bảo an toàn cá nhân trước tiên.
• Thông báo sự cố cháy cho cơ quan cứu hỏa và toàn bộ người trong tòa nhà.
• Theo dõi hướng dẫn cụ thể từ hệ thống báo cháy, bao gồm cách sử dụng thiết bị di chuyển và tìm đường thoát hiểm an toàn nhất.
• Không tắt hệ thống báo cháy trừ khi có sự cho phép của cơ quan cứu hỏa hoặc chuyên gia liên quan.
• Đánh giá tình hình và lập kế hoạch cho việc kiểm tra, bảo dưỡng, và sửa chữa hệ thống báo cháy sau sự cố.

Lưu ý: Việc kiểm tra, bảo dưỡng và xử lý các thành phần cơ bản của hệ thống phòng cháy chữa cháy nên được thực hiện bởi nhân viên có đủ kỹ năng và kiến thức. Hoặc bởi các nhà thầu đáng tin cậy và có chứng chỉ liên quan.

Hướng dẫn sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy

Xác định điểm mốc và cách thoát hiểm

Định vị điểm mốc trong tòa nhà

• Xác định các điểm mốc quan trọng trong tòa nhà bao gồm: cửa thoát hiểm, cầu thang, địa điểm gặp mặt an toàn và các lối đi thoát hiểm khẩn cấp.
• Đảm bảo các điểm mốc này được đánh dấu rõ ràng và dễ nhìn thấy, bằng cách sử dụng bảng chỉ dẫn, biển báo hoặc đèn sáng.

Cần xác định các điểm mốc, vị trí thoát hiểm của tòa nhà

Lập kế hoạch thoát hiểm và tập trận

• Tạo ra kế hoạch thoát hiểm chi tiết cho tòa nhà bao gồm: các tuyến thoát hiểm chính, điểm tập trận và điểm họp an toàn.
• Thông báo về kế hoạch thoát hiểm cho tất cả cư dân, nhân viên và khách hàng trong tòa nhà.
• Tổ chức các buổi tập trận thoát hiểm định kỳ. Để nhân viên và cư dân làm quen với quy trình thoát hiểm. Và tìm hiểu về cách sử dụng các thiết bị như: cầu thang di động, bộ đào thoát hiểm, máy phun cứu hỏa và hệ thống cứu hỏa tự động.
• Thực hiện tập trận trong các tình huống khẩn cấp giả định. Nhằm đảm bảo mọi người biết cách phản ứng và di chuyển nhanh chóng và an toàn.

Sử dụng bình chữa cháy

Xác định loại chất cháy

• Nhận biết loại chất cháy đang xảy ra. Chẳng hạn như: chất cháy rắn, chất cháy lỏng hoặc chất cháy khí.
• Sử dụng bảng chỉ dẫn hoặc hướng dẫn để xác định loại bình chữa cháy phù hợp với loại chất cháy đó.

Lấy bình chữa cháy và tiếp cận điểm cháy

• Xác định vị trí của bình chữa cháy gần nhất và di chuyển đến điểm cháy.
• Kiểm tra áp suất của bình chữa cháy để đảm bảo nó đủ dung lượng để xử lý tình huống.

Sử dụng bình chữa cháy

• Đứng ở khoảng cách an toàn từ điểm cháy, hướng bình chữa cháy vào gốc đám cháy.
• Sử dụng tay không kéo cần kích hoạt của bình chữa cháy để phun chất chữa cháy vào điểm cháy. Lưu ý không phun chất chữa cháy vào ngọn lửa trực tiếp, mà phun vào gốc đám cháy.
• Di chuyển bình chữa cháy từ gốc đám cháy đến phần trên của đám cháy, để đảm bảo tắt hoàn toàn ngọn lửa.
• Sử dụng chuyển động lưỡi dao khi phun chất chữa cháy, để đảm bảo phủ đều và hiệu quả.

Kiểm tra và bảo quản bình chữa cháy

• Thực hiện kiểm tra định kỳ đối với bình chữa cháy. Bao gồm kiểm tra áp suất, kiểm tra dấu hiệu hư hỏng hoặc tuổi thọ hết hạn.
• Đảm bảo bình chữa cháy được bảo quản đúng cách. Bao gồm đặt ở nơi dễ tiếp cận, không bị cản trở và được bảo vệ khỏi các yếu tố gây hư hỏng như: nhiệt độ cao, ẩm ướt hoặc tác động cơ học.

Xử lý khi có báo cháy

Hướng dẫn sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy khi cần xử lý đám cháy

Kiểm tra và xác định nguyên nhân của báo cháy

• Khi có báo cháy, hãy xác minh ngay lập tức xem có sự cháy thực tế xảy ra hay không.
• Kiểm tra vị trí báo cháy và xác định nguyên nhân báo cháy. Có thể là do khói, nhiệt độ cao, hoặc cảm biến báo cháy bị kích hoạt.

Thực hiện kế hoạch ứng phó khi có báo cháy

• Thông báo ngay cho cơ quan cứu hỏa và yêu cầu sự hỗ trợ.
• Kích hoạt hệ thống báo cháy tự động, nếu có, để cảnh báo và cung cấp thêm thời gian cho việc sơ tán.
• Ứng phó theo kế hoạch thoát hiểm đã được lập trước. Sử dụng tuyến thoát hiểm chính và hướng dẫn mọi người di chuyển đến điểm tập trận và điểm họp an toàn.
• Hướng dẫn mọi người sử dụng các thiết bị an toàn như khẩu trang, khăn ướt che mặt để ngăn không khí độc và khói.
• Theo dõi tình hình cháy và truyền tải thông tin cập nhật cho cơ quan cứu hỏa.
• Hỗ trợ những người cần giúp đỡ, nhất là trẻ em, người già hoặc những người có khó khăn về di động.

Bảo dưỡng và kiểm tra hệ thống phòng cháy chữa cháy

Thời gian bảo dưỡng định kỳ

• Xác định lịch trình bảo dưỡng định kỳ dựa trên quy định và yêu cầu từ nhà sản xuất, các quy chuẩn về phòng cháy chữa cháy và quy định địa phương.
• Thực hiện bảo dưỡng định kỳ cho các thành phần của hệ thống phòng cháy chữa cháy. Bao gồm bình chữa cháy, đầu phun sprinkler, cảm biến báo cháy, hệ thống bơm nước và các thiết bị PCCC khác.
• Ghi lại thông tin về các hoạt động bảo dưỡng bao gồm: ngày thực hiện, công việc được thực hiện và tình trạng của các thành phần sau bảo dưỡng.

Cách kiểm tra hiệu suất của các thành phần hệ thống

Hướng dẫn bảo trì hệ thống PCCC

Kiểm tra bình chữa cháy

• Kiểm tra áp suất và trạng thái của bình chữa cháy để đảm bảo chúng có đủ dung lượng và hoạt động bình thường.
• Xác định ngày kiểm tra và ghi lại thông tin kết quả kiểm tra.

Kiểm tra đầu phun sprinkler

• Kiểm tra xem đầu phun có bị gỉ sét, tắc nghẽn hoặc hỏng hóc không.
• Thực hiện kiểm tra lưu lượng nước và áp suất để đảm bảo đầu phun hoạt động đúng hiệu suất.

Kiểm tra cảm biến báo cháy

• Thử nghiệm hoạt động của cảm biến báo cháy bằng cách tạo ra một sự kiện cháy giả hoặc sử dụng bộ kiểm tra chuyên dụng.
• Kiểm tra kết nối và hiệu suất của hệ thống báo động khi cảm biến phát hiện sự cố.

Kiểm tra hệ thống bơm nước (nếu có)

• Kiểm tra áp suất và hiệu suất của bơm nước để đảm bảo hoạt động đúng hiệu suất.
• Thực hiện kiểm tra lưu lượng nước và kiểm tra áp suất nước đầu vào và đầu ra của bơm.

Xem thêm Bảo trì hệ thống phòng cháy chữa cháy

Đào tạo nhân viên sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy

Đào tạo và hướng dẫn sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy

Cung cấp đào tạo cơ bản về sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy

• Đào tạo nhân viên về cách sử dụng các thành phần cơ bản của hệ thống phòng cháy chữa cháy. Bao gồm: bình chữa cháy, đầu phun sprinkler, cảm biến báo cháy và hệ thống bơm nước (nếu có).
• Hướng dẫn cách xác định loại chất cháy và lựa chọn phương pháp phòng cháy chữa cháy phù hợp.

Tập huấn về quy trình ứng phó sự cố cháy

• Đào tạo nhân viên về quy trình ứng phó sự cố cháy, bao gồm cách phát hiện và báo cháy, cách sử dụng bình chữa cháy và cách sơ tán an toàn.
• Mô phỏng các tình huống cháy giả để tập huấn nhân viên làm thế nào để xử lý một tình huống cháy thực tế.

Cung cấp hướng dẫn về phương tiện sơ tán và cứu hộ

• Đào tạo nhân viên về cách sơ tán nhanh chóng và tổ chức điểm họp an toàn.
• Hướng dẫn cách sử dụng các phương tiện cứu hộ và hỗ trợ khẩn cấp như cầu thang di dời, bộ đào thoát hiểm và máy phun cứu hỏa.

Tổ chức tập huấn định kỳ

• Thực hiện các buổi tập huấn định kỳ để cập nhật kiến thức mới nhất về phòng cháy chữa cháy và nâng cao kỹ năng của nhân viên.
• Mô phỏng các tình huống cháy thực tế để đảm bảo nhân viên có thể ứng phó hiệu quả trong trường hợp xảy ra sự cố cháy.

Ghi chú và đánh giá kết quả đào tạo

• Ghi chép thông tin về các buổi đào tạo và tập huấn đã diễn ra.
• Đánh giá hiệu quả của quá trình đào tạo và đề xuất cải tiến nếu cần thiết.

Tổng kết

Hệ thống phòng cháy chữa cháy đóng vai trò quan trọng trong bảo đảm an toàn và bảo vệ tài sản trong trường hợp xảy ra cháy. Chúng giúp ngăn chặn sự lan truyền của đám cháy, giảm thiểu thiệt hại và nguy cơ mất mạng. Sử dụng hiệu quả hệ thống phòng cháy chữa cháy đòi hỏi sự hiểu biết và kỹ năng trong việc sử dụng các thành phần và quy trình liên quan.

Trên hết, luôn tuân thủ quy trình sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy và đào tạo thường xuyên cho tất cả nhân viên và cư dân trong tòa nhà. Sự hiểu biết và hướng dẫn sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy là rất quan trọng. Để bảo vệ mọi người và tài sản khỏi nguy cơ cháy nổ. Ngoài ra, việc thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ và nâng cấp hệ thống. Đồng thời, chúng đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo hoạt động hiệu quả của hệ thống phòng cháy chữa cháy.

Tham khảo thêm:

• Lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy như thế nào?
• Cách sử dụng bình chữa cháy an toàn, đúng kỹ thuật